Πώς η βιωσιμότητα στο φαγητό θα σε βοηθήσει να κάνεις σωστές επιλογές στη διατροφή σου

«Ως εγγεγραμμένη διαιτολόγος με μεταπτυχιακό στα βιώσιμα συστήματα τροφίμων, σκέφτομαι πάντα πώς τα τρόφιμα επηρεάζουν όχι μόνο την ανθρώπινη υγεία, αλλά και την υγεία του όμορφου πλανήτη μας ειδικά όταν περιηγούμαι στους διαδρόμους του παντοπωλείου», λέει η Christina Manian, RDN. Αν και μπορεί να είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι μπορούμε να επηρεάσουμε την κλιματική αλλαγή μέσω αυτού που τρώμε -μια πρακτική γνωστή ως περιβαλλοντική διατροφή-, οι επιλογές μας στα τρόφιμα μπορούν να μεταβάλουν σοβαρά το περιβάλλον. Θα μάθεις περισσότερα σχετικά με την περιβαλλοντική διατροφή και ανακαλύψεις ποια τρόφιμα θα βρεις στη λίστα της ειδικού που συνδυάζουν τη διατροφή με την προστασία του πλανήτη. 

Γιατί η περιβαλλοντική διατροφή έχει σημασία 

Όταν πρόκειται για την κλιματική αλλαγή, το παγκόσμιο σύστημα διατροφής μας είναι στην πραγματικότητα ένας σημαντικός συντελεστής. Στην πραγματικότητα, είναι υπεύθυνο για περίπου το ένα τρίτο όλων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αυτό λαμβάνει υπόψη όλη την παραγωγή, την επεξεργασία και τη μεταφορά των εισροών και των εκροών αυτού του μαζικά πολύπλοκου συστήματος. Περιλαμβάνει επίσης τις εκπομπές, συμπεριλαμβανομένου του μεθανίου -ένα αέριο του θερμοκηπίου 80 φορές πιο ισχυρό από το διοξείδιο του άνθρακα-, από τα ζώα που εκτρέφονται για την παραγωγή τροφίμων. Επιπλέον, υπάρχουν τόσοι πολλοί άλλοι παράγοντες που πρέπει να αναγνωριστούν, συμπεριλαμβανομένης της μη βιώσιμης χρήσης νερού, της αποψίλωσης των δασών, της χρήσης άνισης εργασίας και της ρύπανσης του αέρα, του νερού και των οικοσυστημάτων. 

  

Ευτυχώς, υπάρχει μια αυξανόμενη διατροφική επανάσταση αφιερωμένη στη βελτίωση των επιπτώσεων του διατροφικού μας συστήματος. Αυτά τα κινήματα εργάζονται από κάθε πλευρά – επενδύοντας σε καλύτερες γεωργικές πρακτικές, εργασιακούς νόμους, ρυθμίσεις για το νερό και τεχνολογία που αποσκοπούν στη μείωση του αποτυπώματος των τροφίμων. Η υποστήριξη των παραγωγών τροφίμων που λαμβάνουν περιβαλλοντικά ορθές αποφάσεις, ενώ παράλληλα επιλέγεις τρόφιμα που έχουν τις λιγότερες δυνατές επιπτώσεις -αν όχι θετικές-, είναι ό,τι καλύτερο μπορείς να κάνεις όταν θέλεις να αναλάβεις δράση για το κλίμα μέσω των επιλογών σου στα τρόφιμα. 

Η βάση της περιβαλλοντικής διατροφής 

Αν και η περιβαλλοντική διατροφή μπορεί να είναι πολύπλοκη και πολύπλευρη, εδώ είναι μερικές μόνο βασικές έννοιες που πρέπει να έχεις στο μυαλό σου όταν ψωνίζεις τρόφιμα: 

1. Προτίμησε πρώτα τα φυτά:

 Η διεθνώς αναγνωρισμένη ερευνητική ομάδα Our World in Data διαπίστωσε ότι τα τρόφιμα με βάση τα φυτά εκπέμπουν 10 έως 50 φορές λιγότερα αέρια του θερμοκηπίου από τα προϊόντα ζωικής προέλευσης, λόγω πολλών από τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω. Επιπλέον, τα φυτά απαιτούν διοξείδιο του άνθρακα (CO2) για να εκτελέσουν τη φωτοσύνθεση για την ανάπτυξή τους δεσμεύοντας ουσιαστικά αυτό το αέριο του θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα. Οι εξαιρετικές επιλογές εδώ περιλαμβάνουν δημητριακά ολικής αλέσεως, φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς και σπόρους, τα οποία θα σας παρέχουν τόνους φυτικών ινών, βιταμινών, μετάλλων και φυτικών ενώσεων που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. 

2.Περιορίσε τα προϊόντα ζωικής προέλευσης, ειδικά το κόκκινο κρέας:  

Ο περιορισμός των επιλογών τροφίμων ζωικής προέλευσης θα έχει εξαιρετικά θετικό αντίκτυπο. Αλλά όταν επιλέγουμε τρόφιμα ζωικής προέλευσης, υπάρχουν τόσοι πολλοί τρόποι για να κάνουμε καλύτερες περιβαλλοντικές επιλογές, συμπεριλαμβανομένου του περιορισμού του κόκκινου κρέατος. Το κόκκινο κρέας όχι μόνο έχει συνδεθεί με χρόνιες ασθένειες όπως οι καρδιοπάθειες και ο καρκίνος του παχέος εντέρου, αλλά έχει και τις σημαντικότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Στην πραγματικότητα, το 14,5% όλων των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου συνδέεται με την κτηνοτροφία. Είτε πρόκειται για κόκκινο κρέας, γαλακτοκομικά, κοτόπουλο, αυγά ή άλλα αγαπημένα προϊόντα με βάση τα ζώα, ένας πολύ καλός τρόπος για να μειώσεις τον αντίκτυπο αυτών των διατροφικών επιλογών είναι να αναζητήσεις επιλογές από ζώα που έχουν εκτραφεί με αναγεννητικό τρόπο. Η αναγεννητική γεωργία είναι ένα κυκλικό σύστημα όπου τα ζώα βόσκουν και στη συνέχεια λιπαίνουν με φυσικό τρόπο τη βοσκήσιμη γη με τα απόβλητά τους. Αυτό βοηθά τη γη αυτή να δημιουργήσει υγιές έδαφος, να δεσμεύσει άνθρακα και ακόμη και να αποκαταστήσει τα οικοσυστήματα. 

3.Όσο λιγότερη επεξεργασία, τόσο το καλύτερο: 

Αν σκεφτούμε μερικές από τις επιλογές επεξεργασμένων τροφίμων που βρίσκονται στα ράφια των super-market σε εθνικό επίπεδο, πολλά από αυτά έχουν πάνω από 20 συστατικά. Κάθε ένα από αυτά τα συστατικά, ειδικά αυτά με δύσκολα προφερόμενα ονόματα, πέρασε από τη δική του διαδικασία παραγωγής με τις δικές του εκπομπές πριν καν φτάσει στο εργοστάσιο για να συμπεριληφθεί στο εν λόγω τρόφιμο,- το οποίο στη συνέχεια, φυσικά, έχει το δικό του αποτύπωμα. Επιπλέον, τα επεξεργασμένα τρόφιμα συχνά έρχονται σε πολλές συσκευασίες, με σχεδόν όλες να περιλαμβάνουν κάποια μορφή πλαστικού, τα περισσότερα από τα οποία δεν μπορούν να ανακυκλωθούν. Η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων συνδέεται επίσης άρρηκτα με χρόνιες ασθένειες. 

4.Επενδύσε σε τοπικά και βιολογικά συστήματα:  

Ενώ τα τοπικά και βιολογικά συστήματα καλλιέργειας δεν ακολουθούν πάντα τα χρυσά πρότυπα για τις περιβαλλοντικές πρακτικές καλλιέργειας, συνήθως κάνουν πολύ καλύτερη δουλειά από τα αντίστοιχα συμβατικά συστήματα. Η βιολογική γεωργία αποφεύγει τη χρήση των πιο γνήσιων χημικών ουσιών εντός του συστήματος και συχνά χρησιμοποιείται από παραγωγούς που πραγματικά νοιάζονται για τα προϊόντα που φέρνουν στην αγορά και τη γη που καλλιεργούν. Με την τοπική γεωργία, έχουμε το πλεονέκτημα είτε να πάμε πραγματικά στο αγρόκτημα, είτε να επικοινωνήσουμε με τον αγρότη με κάποιον άλλο τρόπο για να κάνουμε τις ερωτήσεις που θέλουμε σχετικά με τους τύπους των πρακτικών που χρησιμοποιούν – χημικά, δίκαιη εργασία, υγεία του εδάφους, χρήση του νερού, ποιες είναι οι τακτικές και οι πολίτικη που ακολουθεί σε αυτά τα θέματα. Επιπλέον, υποστηρίζοντας τους τοπικούς παραγωγούς τροφίμων, υποστηρίζεις την τοπική οικονομία, κάτι που αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα. 

 

Φιλικά προς το περιβάλλον, θρεπτικά τρόφιμα που πρέπει να αγοράζεις 

Ακολουθούν έξι τροφές που θα βρεις πάντα στο καλάθι της ειδικής διατροφολόγο  Christina Manian, RDN και τα οποία δίνουν προτεραιότητα στη βέλτιστη διατροφή και την ελάχιστη περιβαλλοντική επίπτωση: 

1.Φακές 

Οι φακές είναι ένα πολύ καλό βασικό συστατικό, καθώς αποτελούν την τέλεια προσθήκη πλούσια σε πρωτεΐνες σε σούπες και σαλάτες. Επιπλέον, είναι φορτωμένες με θρεπτικά συστατικά συμπεριλαμβανομένων των φυτικών ινών, της πρωτεΐνης, των βιταμινών Β, του ψευδαργύρου, του σιδήρου, του φωσφόρου, του καλίου, του μαγνησίου, του χαλκού, του μαγγανίου και των φυτικών ενώσεων. Οι φακές όχι μόνο δεσμεύουν άνθρακα μέσω της διαδικασίας ανάπτυξής τους, αλλά είναι επίσης αζωτοδεσμευτικά φυτά, πράγμα που σημαίνει ότι τραβούν άζωτο από την ατμόσφαιρα στο έδαφος. Το άζωτο είναι το κύριο συστατικό των λιπασμάτων, οπότε αυτά τα φυτά μπορούν να βοηθήσουν τους αγρότες να μειώσουν τη χρήση των χημικών ουσιών και να ενισχύσουν την παραγωγικότητα του εδάφους τους με φυσικό τρόπο. 

2. Μανιτάρια

Τα μανιτάρια είναι στη μόδα αυτές τις μέρες, ειδικά οι προσαρμογόνες ποικιλίες όπως το reishi και το shiitake. Τα προσαρμογόνα βοηθούν το σώμα μας να διαχειρίζεται ευκολότερα εσωτερικούς και εξωτερικούς στρεσογόνους παράγοντες, αυξάνοντας την ανθεκτικότητά μας. Αλλά και τα κλασικά μανιτάρια, όπως το πορτομπέλο, τα κουμπιά, το enoki και το στρείδι, είναι επίσης εξαιρετικά καλά για εμάς. Γενικά, μπορείς να περιμένεις ότι τα μανιτάρια προσφέρουν φυτικές ίνες και μια ποικιλία βιταμινών, μετάλλων και φυτικών ενώσεων. Τα μανιτάρια διαδραματίζουν βασικό ρόλο στο φυτικό βασίλειο, καθώς βοηθούν στην εξυγίανση του περιβάλλοντός τους, ανακυκλώνοντας το άζωτο, τον φώσφορο και τον άνθρακα για να τα χρησιμοποιήσουν άλλα φυτά. Επιπλέον, αυτοί οι μύκητες είναι η πιο νόστιμη προσθήκη σε ζυμαρικά, αυγά, ρύζι, σούπες, σαλάτες ή ακόμα και απλά σοταρισμένοι ως ένα εύκολο συνοδευτικό πιάτο. 

3.Σπιρουλίνα 

Τόσο από άποψη υγείας όσο και από περιβαλλοντική άποψη, είναι δύσκολο να ξεπεράσεις τα υδρόβια φυτά, όπως η σπιρουλίνα. Η σπιρουλίνα είναι ένα γαλαζοπράσινο φύκι που είναι φορτωμένο με πρωτεΐνες, πρεβιοτικά, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, σίδηρο, χαλκό, μαγγάνιο και φυτικές ενώσεις. Αυτά τα θρεπτικά συστατικά προσδίδουν ενίσχυση του ανοσοποιητικού, της καρδιάς, του μεταβολισμού και της υγείας του εγκεφάλου. Αυτή η τέλεια προσθήκη σε smoothie είναι επίσης πρωταθλητής της βιωσιμότητας λόγω του γρήγορου ρυθμού αναγέννησής της, που σχεδόν διπλασιάζει το μέγεθός της κάθε μέρα και δεσμεύει τεράστιες ποσότητες άνθρακα.  

4.Σκούρα φυλλώδη χόρτα 

Όλοι γνωρίζουμε ότι τα σκούρα φυλλώδη λαχανικά, όπως το λάχανο, τα κολλάρδα, το σπανάκι και η ρόκα, είναι εξαιρετικές τροφές για την υγεία λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε φυτικές ίνες, βιταμίνη Κ, σίδηρο, ασβέστιο και βιοδραστικές ενώσεις. Αλλά είναι επίσης εξαιρετικές περιβαλλοντικές επιλογές τροφίμων, καθώς αναπτύσσονται γρήγορα και μπορούν εύκολα να παραχθούν σε εσωτερικούς χώρους όλο το χρόνο, είτε στο έδαφος είτε υδροπονικά. Είτε προστίθενται σε smoothies,  ζυμαρικά, μαγειρεύτα, σούπες, σαλάτες ή σε οποιαδήποτε άλλη από τις ατελείωτες δυνατότητες, κάποιο είδος πράσινου φυλλώδους λαχανικού είναι πάντα ένα must που πρέπει να αγοράζεις πάντα όταν βγαίνεις για ψώνια. 

5.Πορτοκάλια 

Τα εσπεριδοειδή, όπως τα πορτοκάλια, είναι ευρέως γνωστό ότι ενισχύουν το ανοσοποιητικό λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε βιταμίνη C, με ένα φλιτζάνι από φέτες πορτοκαλιού να προσφέρουν πάνω από το 100% των ημερήσιων αναγκών μας. Πολλοί όμως μπορεί να μην γνωρίζουν ότι τα πορτοκάλια αποτελούν μία από τις πιο βιώσιμες επιλογές φρούτων, καθώς συλλέγονται από δέντρα που συνήθως παραμένουν στο έδαφος για δεκαετίες, δεσμεύοντας τον άνθρακα από την ατμόσφαιρα και διατηρώντας τον μακροπρόθεσμα στο έδαφος. Τα πορτοκάλια είναι ένα από τα λίγα προϊόντα που είναι εποχιακά για το χειμώνα και προσθέτουν την τέλεια όξινη γλυκύτητα σε σάλτσες, σαλάτες και μια ποικιλία γλυκών εδεσμάτων. 

6.Αντσούγιες 

Τέλος, έχουμε τις αντζούγιες. Και παρόλο που μπορεί να φαίνεται περίεργη επιλογή, οι αντζούγιες είναι ένα υποτιμημένο τρόφιμο που διατηρείται στο ράφι, είναι θρεπτικό, βιώσιμο και νόστιμο. Ο γαύρος είναι μια εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης, ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, ασβεστίου (χάρη στα μικροσκοπικά, μη αντιληπτά κόκαλά του που καταναλώνουμε ενώ τον απολαμβάνουμε), σεληνίου και βιταμινών του συμπλέγματος Β. Η προσθήκη αυτής της τροφής στη διατροφή θα προωθήσει την ενέργεια, τα γερά οστά, την υγεία της καρδιάς και τη βέλτιστη λειτουργία του θυρεοειδούς. Από το μέτωπο της βιωσιμότητας, λίγες επιλογές ψαριών είναι πιο φιλικές προς το περιβάλλον από τον γαύρο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το χαμηλό τους επίπεδο στην τροφική αλυσίδα σημαίνει ότι αναπτύσσονται γρήγορα και είναι άφθονος, ειδικά σε σύγκριση με έναν με τον σολομό ή ο τόνο. Αυτό σημαίνει επίσης ότι θα έχουν πολύ χαμηλά επίπεδα υδραργύρου σε σύγκριση με τα μεγαλύτερα ψάρια. Παρόλο που ο άγριος γαύρος δεν είναι ένας άπειρος είναι σίγουρα μια πιο βιώσιμη επιλογή, με πολύ υψηλότερους πληθυσμιακούς αριθμούς από άλλα κορυφαία ψάρια που υπεραλιεύονται ανεξέλεγκτα σήμερα. Επιπλέον, μπορούν να εκτραφούν.   

Με αυτές τις περιβαλλοντικές συμβουλές διατροφής και τα στοιχεία της λίστας, μπορείς να κάνεις πιο βιώσιμες επιλογές τροφίμων. Αυτές οι επιλογές μπορούν να  βοηθήσουν να επηρεάσεις θετικά την κλιματική αλλαγή. 

Διάβασε επίσης:

Σώσε τα δέντρα, απότρεψε τις αλλεργίες! Βοήθησε τη φύση να ξεπεράσει την κλιματική αλλαγή

Ένα από τα βασικά και πιο δημοφιλή συνθήματα στην Greenpeace ήταν το: «Σκέψου παγκόσμια, δράσε τοπικά». Οι αλλεργίες φαίνεται να είναι χειρότερες τα τελευταία χρόνια. Φαίνεται ότι πλέον οι γιατροί τείνουν να συνταγογραφούν ρινικά στεροειδή και αντιισταμινικά, οφθαλμικές σταγόνες και συστήνουν τρόπους αποφυγής των αλλεργιογόνων πολύ συχνότερα από ό,τι στο παρελθόν. Μήπως οι άνθρωποι είναι πιο στρεσαρισμένοι, εργάζονται περισσότερο, κοιμούνται λιγότερο και έτσι είναι πιο επιρρεπείς στις αλλεργίες; Ή μήπως οι ίδιες οι αλλεργίες είναι στην πραγματικότητα χειρότερες; Θα μπορούσε η επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής να εξηγήσει γιατί τα ποσοστά των αλλεργιών και του άσθματος αυξάνονται σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες; Οι απαντήσεις ίσως να μην είναι τόσο απλές.

 

Υπάρχει περισσότερη γύρη στην ατμόσφαιρα και μεγαλύτερη περίοδος γύρης 

Οι εποχικές αλλεργίες τείνουν να προκαλούνται δυσανάλογα από τα δέντρα την άνοιξη, τα χόρτα το καλοκαίρι και τα αγκαθωτά φυτά το φθινόπωρο. Η επιμήκυνση του διαστήματος των «ημερών χωρίς παγετό» -το διάστημα από τον τελευταίο παγετό την άνοιξη έως τον πρώτο παγετό το φθινόπωρο- επιτρέπει περισσότερο χρόνο στους ανθρώπους να ευαισθητοποιηθούν στη γύρη – το πρώτο στάδιο για την ανάπτυξη αλλεργιών – καθώς και να γίνουν στη συνέχεια αλλεργικοί σε αυτήν. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που έχουν αυξηθεί οι ασθενείς που παραπονιούνται για φαγούρα στα μάτια, ρινική καταρροή και συριγμό. 

Δες εδώ πώς μπορείς να σώσεις τα δέντρα