Δυσμορφική διαταραχή: Δεν είναι πάθηση του σώματος αλλά της ψυχής και να πώς να την διαχειριστείς

Η σωματική δυσμορφία, που ονομάζεται επίσης σωματική δυσμορφική διαταραχή (BDD), είναι μια διαταραχή ψυχικής υγείας που οδηγεί σε αγωνία για την εμφάνισή μας. Πρόκειται για μία από τις νεότερες της κατηγορίας των διαταραχών και χαρακτηρίζεται από την συνεχή ανικανοποίητη εικόνα του σώματος και την εμμονή με την συνεχιζόμενη ενασχόληση με αυτό και το πώς φαίνεσαι.

Τι είναι ακριβώς

H δυσμορφική διαταραχή είναι μία σωματόμορφη διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από έντονο άγχος και υπερβολική ενασχόληση με ένα ή και περισσότερα σημεία του σώματος, που μπορεί να έχουν μία πραγματική ή υποτιθέμενη ατέλεια. Το άτομο που πάσχει από την συγκεκριμένη διαταραχή έχει διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος, την οποία προσπαθεί διαρκώς να αλλάξει, καθώς πιστεύει ότι είναι άσχημο, αποκρουστικό και ότι εξαιτίας της εμφάνισης του θα γίνει αντικείμενο περίγελου από το περιβάλλον του. Περιγράφει κάποια σημεία του σώματος του ως μη ελκυστικά ή παραμορφωμένα, πιστεύει ότι δεν θα καταφέρει ποτέ λόγω της εμφάνισης του να γίνει αρεστό και επιμένει στην άποψη αυτή, ακόμη κι’αν οι άλλοι έχουν αντίθετη γνώμη.

«Τις περισσότερες μάλιστα φορές δεν υπάρχει λόγος πραγματικής ανησυχίας, καθώς η εμφάνιση ατόμων με δυσμορφική διαταραχή είναι άνω του μετρίου. Ωστόσο, περνάει αρκετό χρόνο της ημέρας του, από 1 εως 8 ώρες, κοιτώντας τον εαυτό του στον καθρέφτη, ελέγχοντας τις ατέλειες και προσπαθώντας να τις καλύψει για να μην είναι ορατές. Περισσότερη αρνητική κριτική ασκεί για το κεφάλι και το πρόσωπο, πιο συγκεκριμένα για την μύτη, τα μαλλιά και το δέρμα, αλλά και για άλλα σημεία του σώματος, όπως για το βάρος ή το στήθος του. Συχνά στρέφεται για βοήθεια σε πλαστικούς χειρούργους ή δερματολόγους, χωρίς όμως να μένει ικανοποιημένο από τα αποτελέσματα. Ακόμη όμως και στην περίπτωση που με την βοήθεια των επεμβάσεων καταφέρει να μειώσει το άγχος του για ένα συγκεκριμένο σημείο του σώματος, τότε η ανησυχία του συνήθως στρέφεται σε κάποιο άλλο», γράφει η ψυχολόγος Μαρία Σταυρουλάκη, συνεργάτης του ΕΚΔΔ, σε άρθρο της στο hcfed.gr

«Το στρες που βιώνει, ως αποτέλεσμα της δυσαρέσκειας του, επηρεάζει την προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική του ζωή και συχνά οδηγεί σε κατάθλιψη, στην εμφάνιση αγχώδων διαταραχών, κοινωνικής φοβίας και διατροφικών διαταραχών. Οι λόγοι που ευθύνονται για την εμφάνιση της διαταραχής ποικίλλουν, ωστόσο οι ερευνητές θεωρούν υπεύθυνο το συνδυασμό βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων, ενώ καθοριστικό ρόλο έχει η λεκτική ή σωματική κακοποίηση και η έντονη κριτική γύρω από το σώμα. Τα συμπτώματα συνηθώς εμφανίζονται κατά την εφηβεία, αφού τότε η ενασχόληση με την εμφάνιση γίνεται πιο έντονη, όμως δεν είναι σπάνιο φαινόμενο η εκδήλωση της διαταραχής στην παιδική ηλικία ή στην ενήλικη ζωή. Επίσης, δεν έχουν παρατηρηθεί διαφορές στην εμφάνιση της διαταραχής ανάμεσα στα φύλα, αν και στο παρελθόν οι γυναίκες θεωρούνταν πιο επιρρεπής πληθυσμός», συνεχίζει στο άρθρο η Μαρία Σταυρουλάκη.

Τα πιο συχνά συμπτώματα της διαταραχής είναι :

Η εμμονή σχετικά με κάποια πραγματική ή υποτιθέμενη ατέλεια του σώματος
Επαναλαμβανόμενες ή καταναγκαστικές συμπεριφορές, πιο συγκεκριμένα, το συχνό κοίταγμα στον καθρέφτη, η προσπάθεια κάλυψης των ατελειών ( πχ. το έντονο μακιγιάζ, οι περούκες, τα φαρδιά ρούχα, τα γυαλιά ηλίου και τα καπέλα ), η υπερβολική γυμναστική και οι επαναλλαμβανόμενες δίαιτες, η διαρκής σύγκριση με την εξωτερική εμφάνιση άλλων ανθρώπων, η εμμονή με τις πλαστικές επεμβάσεις, η μόνιμη αναζήτηση επιβεβαίωσης από άλλους ότι δεν υπάρχει πρόβλημα και ότι το άτομο είναι αρεστό και η καταναλωτική μανία προϊόντων ομορφιάς.
Έντονα συναισθήματα ντροπής και άγχους
Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Η μόνιμη σκέψη ότι οι άλλοι θα παρατηρήσουν και θα κοροϊδεύσουν την ατέλεια
Τελειομανία, με σκοπό την απόκτηση ενός ιδανικού σώματος και μείωσης του άγχους
Κατάθλιψη, αυτοκτονικές σκέψεις και αυτοτραυματισμός
Κοινωνική απόσυρση
Δυσκολία στην δημιουργία και διατήρηση σχέσεων
Δυσκολία συγκέντρωσης, ιδιαίτερα στο επαγγελματικό ή σχολικό περιβάλλον, εξαιτίας της έντονης ενασχόλησης με την εμφάνιση

Η σωματική δυσμορφία μπορεί να γίνει πολύ κουραστική, απογοητευτική και απομονωτική.

Θεραπεία

Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι η ΣΔΔ δεν είναι μια νόσος χωρίς θεραπεία. Αντιθέτως, τα συμπτώματα της μπορούν να υφεθούν ακολουθώντας το σωστό θεραπευτικό σχήμα. Εάν ο ασθενής έχει ήπια συμπτώματα συνήθως επιλέγεται η γνωσιοσυμπεριφορική θεραπεία (CBT), στην οποία γίνεται προσπάθεια του τρόπου σκέψης και αντιμετώπισης της κατάστασης από τον ίδιο. Σε αυτή τη διαδικασία ο ασθενής μαζί με τον ψυχολόγο ανακαλύπτουν τι προκαλεί την έξαρση των συμπτωμάτων και τι μπορεί να κάνει ώστε να μπορέσει να διαχειριστεί τα συναισθήματά του. Έτσι, ασθενής και θεραπευτής συνεργάζονται θέτοντας στόχους κάθε φορά βαδίζοντας μαζί στον δρόμο της βελτίωσης.

Διάβασε επίσης: 5 απλά πράγματα που πρέπει να κάνεις το πρωί πριν από μια αγχωτική μέρα

Εάν τα συμπτώματα είναι πιο σοβαρά (π.χ. αυτοκτονικός ιδεασμός) τότε στην θεραπευτική επιλογή μπαίνουν και οι αναστολής επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs), τα οποία είναι είδος αντικαταθλιπτικών φαρμάκων και βοηθούν πολύ στον έλεγχο τον ιδεοψυχαναγκαστικών ιδεών και των ψευδαισθήσεων που μπορεί να υπάρχουν. Εάν ο ασθενής δεν εμφανίσει συμπτώματα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα τότε η αγωγή μειώνεται σιγά σιγά από τον θεράποντα ιατρό με σκοπό την διακοπή της. Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να γίνει και συνδυασμός των δύο θεραπευτικών επιλογών εάν κριθεί απαραίτητο.