Η ευτυχία κρύβεται στις ορμόνες μας! Πώς θα ενισχύσεις φυσικά τη ντοπαμίνη και τη σεροτονίνη

Στις δύσκολες στιγμές, μπορείς να βοηθήσεις τον εαυτό σου ενισχύοντας τις ορμόνες σου και τις χημικές ουσίες του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ευτυχία όπως είναι η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη. Ο εγκέφαλος είναι εκείνος που ελέγχει την ευτυχία και το πόσο χαρούμενοι ή ευδιάθετοι αισθανόμαστε.  

Υπάρχουν τέσσερις κύριες ορμόνες – χημικές ουσίες που παράγει το σώμα μας- που προκαλούν το αίσθημα της ευτυχίας και κάθε χημική ουσία συνδέεται με συγκεκριμένα γεγονότα ή προσωπικά κατορθώματα. Η κατανόηση αυτών των χημικών ουσιών και του τρόπου λειτουργίας τους μπορεί να σε βοηθήσει να βρεις τρόπους για να ενισχύσεις την παραγωγή τους και να δώσεις στον εαυτό σου την ανύψωση της διάθεσης που αναζητάς και σου αξίζει.  

  

Για να καταλάβουμε πώς ακριβώς λειτουργούν αυτές οι χημικές ουσίες της «ευτυχίας», η Loretta Breuning, ιδρύτρια του Inner Mammal Institute και συγγραφέας του βιβλίου Habits of a Happy Brain μας δίνει τα φώτα της. 

Χημικές ουσίες ευτυχίας-Το μυστικό για έναν ευτυχισμένο εγκέφαλο  

Σχεδόν όλα όσα σε κάνουν να αισθάνεσαι «ευτυχισμένοι» συνδέονται με μία από τις τέσσερις ορμόνες της ευτυχίας: την ντοπαμίνη, τη σεροτονίνη, την ενδορφίνη και την ωκυτοκίνη. Ανακάλυψε μερικοί τρόπους με τους οποίους μπορείς να τις ενισχύσεις με φυσικό τρόπο. 

Ντοπαμίνη 

Η ορμόνη ντοπαμίνη συνδέεται με τα κίνητρα και την ηθική ή υλική ανταμοιβή που κερδίζεις έπειτα από κάτι που κατάφερες. Είναι ο λόγος για τον οποίο αισθάνεσαι θάρρος όταν θέτεις έναν συναρπαστικό ή σημαντικό στόχο και για τον οποίο αισθάνεσαι καλά όταν πετυχαίνεις αυτόν τον στόχο. Από την άλλη πλευρά, αν έχεις χαμηλή ντοπαμίνη -που οι ειδικοί λένε ότι μπορεί να συμβεί με την κατάθλιψη-, αυτό μπορεί να εξηγήσει τα συναισθήματα χαμηλού κινήτρου ή την απώλεια ενδιαφέροντος για κάτι που κάποτε σου άρεσε. Η αφοσίωση σε ένα χόμπι ή άθλημα μπορεί να ενισχύσει την ντοπαμίνη στον εγκέφαλο.  

  

«Η προσέγγιση μιας ανταμοιβής ενός κατορθώματος ενεργοποιεί την ντοπαμίνη. Όταν ένα λιοντάρι πλησιάζει μια γαζέλα, η ντοπαμίνη της ανεβαίνει και απελευθερώνεται η ενέργεια που χρειάζεται για το κυνήγι. Οι πρόγονοί σας απελευθέρωναν ντοπαμίνη όταν έβρισκαν μια τρύπα με νερό», λέει ο Breuning. «Η προσδοκία μιας ανταμοιβής πυροδοτεί ένα καλό συναίσθημα στον εγκέφαλο των θηλαστικών και απελευθερώνει την ενέργεια που χρειάζεστε για να φτάσετε στην ανταμοιβή».  

Πώς να ενισχύσεις την ντοπαμίνη 

Υπάρχουν κάποιες όχι και τόσο υγιεινές συνήθειες που αυξάνουν την ντοπαμίνη, όπως η κατανάλωση καφεΐνης, η κατανάλωση ζάχαρης ή η λήψη ορισμένων ψυχαγωγικών ναρκωτικών. Μπορείς όμως να βρεις τρόπους για να ανεβάσεις αυτή την ορμόνη χωρίς να στραφείς σε δυνητικά ανθυγιεινές ή εθιστικές ουσίες.

 

«Αγκαλιάστε έναν νέο στόχο και κάντε μικρά βήματα προς αυτόν κάθε μέρα. Ο εγκέφαλός σας θα σας ανταμείψει με ντοπαμίνη κάθε φορά που κάνετε ένα βήμα. Η επανάληψη θα χτίσει ένα νέο μονοπάτι ντοπαμίνης μέχρι να γίνει αρκετά μεγάλο ώστε να ανταγωνιστεί τη συνήθεια της ντοπαμίνης που είναι καλύτερα να μην έχετε», λέει η Breuning. 

Μπορεί να έχεις ήδη θέσει στόχους γύρω από την καριέρα σου, τη δουλειά σου ή το πόσα χρήματα θα ήθελες να βγάλεις. Αλλά μην ξεχνάς τους προσωπικούς στόχους. Η αφοσίωση σε ένα ικανοποιητικό χόμπι ή άθλημα μπορεί να είναι εξίσου ικανοποιητική με τους επαγγελματικούς στόχους. Μην θέτεις μόνο μερικούς μεγάλους στόχους που θα χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να ολοκληρωθούν, υιοθέτησε και πιο βραχυπρόθεσμους στόχους, ώστε να παραμένεις παρακινημένοι. 

«Ορίστε έναν βραχυπρόθεσμο, έναν μακροπρόθεσμο και έναν μεσοπρόθεσμο στόχο, ώστε να πλησιάζετε πάντα σε έναν όταν ένας άλλος εμποδίζεται. Επικεντρωθείτε σε πράγματα που έχετε τον έλεγχο και μην περιμένετε από άλλους να σας θέσουν τους στόχους σας», λέει η Breuning. 

  

Σεροτονίνη 

Η σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που παίζει ρόλο στη διάθεση, αλλά βοηθά επίσης στη ρύθμιση άλλων λειτουργιών του σώματός σας, όπως η πέψη, ο ύπνος και η υγεία των οστών. Όταν πρόκειται για την ευτυχία και το πώς αισθάνεσαι καθημερινά, η σεροτονίνη είναι σημαντική για τη μείωση της κατάθλιψης και τη ρύθμιση του άγχους. 

Πώς να ενισχύσεις τη σεροτονίνη 

«Η αυτοπεποίθηση ενεργοποιεί τη σεροτονίνη. Οι πίθηκοι προσπαθούν να ξεπεράσουν ο ένας τον άλλον επειδή αυτό διεγείρει τη σεροτονίνη τους. Οι άνθρωποι συχνά κάνουν το ίδιο», λέει ο Breuning. Πιθανότατα δεν έχεις σκεφτεί ποτέ την αυτοπεποίθηση σε νευροχημικό επίπεδο, αλλά σύμφωνα με την Breuning, αν δεν δώσεις προτεραιότητα στην αυτοπεποίθηση, τα επίπεδα σεροτονίνης σας μπορεί να δεχτούν ένα ισχυρό πλήγμα που μπορεί να έχει πολύ εμφανείς συνέπειες και να επηρεάσει σημαντικά την ζωή σου.  

Αν έχεις παγιδευτεί σε έναν κύκλο χαμηλής αυτοεκτίμησης ή αν άλλοι έχουν υπονομεύσει την αυτοπεποίθησή σου, μπορεί να είναι δύσκολο να την ξαναχτίσεις. Μπορεί να ακούγεται παράξενο, αλλά μην αγνοείς την ανάγκη σου για σεβασμό και κύρος. «Μπορείτε να αναπτύξετε την πίστη σας στην αξία του εαυτού σας. Αν εστιάζετε στις απώλειές σας, θα ρίξετε τη σεροτονίνη σας, ακόμη και αν είστε ροκ σταρ ή διευθύνων σύμβουλος. Μπορείτε να αναπτύξετε τη συνήθεια να εστιάζετε στις νίκες σας. Η σεροτονίνη σας θα υποφέρει αν δεν το κάνετε», λέει η Breuning.

 

Εκτός από το να εστιάζεις σε αυτά που έχεις πετύχει στη ζωή σου, μπορείς επίσης να χτίσεις την αυτοπεποίθησή σου με άλλους τρόπους. Ένας τρόπος για να το κάνεις αυτό είναι να γυμνάζεσαι ή να υιοθετήσεις μια νέα ρουτίνα άσκησης, η οποία βοηθά στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησής σου, ειδικά όταν την τηρείς με την πάροδο του χρόνου. Κάτι άλλο που μπορείς να δοκιμάσεις είναι να βρίσκεις τρόπους να βγαίνεις από τη ζώνη άνεσής σου κάθε μέρα. Κάθε μέρα που προκαλείς τον εαυτό σου να προσαρμοστεί σε κάτι νέο, ακόμη και αν αυτό σου φαίνεται άβολο στην αρχή, χτίζεις περισσότερη αυτοπεποίθηση.  

Οξυτοκίνη ή Ωκυτοκίνη  

Η οξυτοκίνη αποκαλείται μερικές φορές η ορμόνη της «αγάπης» και συνδέεται με το πώς οι άνθρωποι συνδέονται και εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον. Ορισμένες δραστηριότητες όπως το φιλί, η αγκαλιά και το σεξ μπορούν να προκαλέσουν την απελευθέρωση της ωκυτοκίνης στον εγκέφαλο.  

Αυτό εξηγεί γιατί αισθανόμαστε ευτυχισμένη όταν χαϊδεύουμε ή αγκαλιάζουμε τα κατοικίδιά μας ή ανθρώπους που αγαπάμε. Η χημική αυτή ουσία είναι σημαντική στον τοκετό, καθώς η ωκυτοκίνη βοηθά τη μήτρα της μητέρας να συσπαστεί για να γεννήσει το μωρό, ενώ η ωκυτοκίνη παίζει ρόλο και στο θηλασμό. Βοηθά επίσης τους γονείς να δεθούν με ένα μωρό μετά τη γέννηση. 

 

Πώς να ενισχύσεις την ωκυτοκίνη 

Μπορείς να ενισχύσεις την ωκυτοκίνη με το να είσαι σωματικά κόντα με τους άλλους. Αλλά εκτός από τη φυσική πτυχή, είναι σημαντικό να γνωρίζεις ότι υπάρχει μια συναισθηματική σύνδεση με τον τρόπο απελευθέρωσης της ωκυτοκίνης. «Η κοινωνική εμπιστοσύνη είναι αυτό που πυροδοτεί την ωκυτοκίνη. Αν αγκαλιάσετε κάποιον που δεν εμπιστεύεστε, δεν αισθάνεστε καλά. Η εμπιστοσύνη έρχεται πρώτη. Μπορείτε να χτίσετε κοινωνική εμπιστοσύνη κάνοντας μικρά θετικά βήματα προς τους ανθρώπους», λέει η Breuning.  

Μπορείς να προσεγγίσεις έναν φίλο ή μια επαφή που θα θέλεις να γνωρίσεις καλύτερα. Στείλε σε κάποιον ένα ευχαριστήριο σημείωμα ή μια κάρτα απλά για να του πεις ότι τον σκέφτεσαι. «Κάντε ένα μικρό βήμα προς κάποιον κάθε μέρα, και μπορεί να ανταποδώσει μήνες αργότερα, αλλά αν συνεχίσετε να το κάνετε, θα χτίσετε δίκτυα εμπιστοσύνης», λέει η Breuning.  

Ενδορφίνες 

Οι ενδορφίνες είναι γνωστό ότι συνδέονται με την άσκηση: Είναι το φαινόμενο που εξηγεί το runner’s high ή την «έξαρση» των ενδορφινών μετά την προπόνηση. Λειτουργούν ως «φυσικά παυσίπονα» που βοηθούν στην ελαχιστοποίηση του πόνου και στη μεγιστοποίηση της ευχαρίστησης. Αυτή η χημική εμπειρία μπορεί να εξηγήσει γιατί ένας δρομέας μπορεί να είναι σε θέση να σπρώξει έναν αγώνα με έναν τραυματισμό που δεν αντιλαμβάνεται μέχρι να τελειώσει. 

«Οι ενδορφίνες εξελίχθηκαν για την επιβίωση, όχι για τη χαρά. Αν ήμασταν συνέχεια φτιαγμένοι από ενδορφίνες, θα αγγίζαμε καυτές σόμπες και θα περπατούσαμε με σπασμένα πόδια», εξηγεί η Breuning. Το γέλιο είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να παράγουμε με φυσικό τρόπο περισσότερες ενδορφίνες.  

Πώς να ενισχύσεις τις ενδορφίνες 

Το γέλιο είναι ένας τρόπος για να ενισχύσεις τις ενδορφίνες με φυσικό τρόπο. Το ίδιο και η κατανάλωση μαύρης σοκολάτας, η παρακολούθηση της αγαπημένης σου σειράς στο Netflix, η γυμναστική και ο διαλογισμός. Οι ενδορφίνες απελευθερώνονται ως απάντηση στον πόνο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αναζητάς τρόπους να προκαλέσεις στον εαυτό σου βλάβη μόνο και μόνο για να νιώσεις καλά.  

«Το να προκαλείτε βλάβη στον εαυτό σας για να διεγείρετε τις ενδορφίνες είναι μια κακή στρατηγική επιβίωσης. Ευτυχώς, υπάρχουν καλύτεροι τρόποι: το γέλιο και οι διατάσεις. Και τα δύο αυτά ταράζουν τον οργανισμό σας με ακανόνιστους τρόπους, προκαλώντας μέτρια φθορά και μέτρια ροή ενδορφινών» λέει. 

Διάβασε επίσης:

Αχ αυτές οι ορμόνες! Όλα όσα θέλεις να μάθεις αλλά δεν έχεις ακόμη ρωτήσει τον ενδοκρινολόγο σου

Δες εδώ τι πρέπει να ρωτήσεις τον ενδοκρινολόγο σου