7 Γυναίκες που συνέβαλαν και καθόρισαν την πορεία της επιστήμης

Όλοι έχουμε ακούσει για τις Ada Lovelace, τη Rosalind Franklin και τη Marie Curie, αλλά υπάρχουν πολλές ακόμη διάσημες γυναίκες που άνοιξαν δρόμους και συνέβαλαν τα μέγιστα στην εξέλιξη της επιστήμης και που αξίζουν την προσοχή μας. Μερικές από αυτές είναι δικαίως πιο γνώστες, αλλά υπάρχουν πολλές ακόμα όπως η πρωτοπόρος της NASA Katherine Johnson, που δεν είναι ανάμεσα στα τόσο γνωστά ονόματα και μάθαμε πιο πολύ την σημαντική συνεισφορά της μέσα από την ταινία Hidden Figures. Για τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα της Επιστήμης, συγκεντρώσαμε γυναίκες στην ιστορία της επιστήμης που αξίζουν να τις θυμόμαστε για τη δουλειά τους.

1.Rosalind Franklin –Συνέβαλε στην ανακάλυψη της δομής του DNA

Η Βρετανίδα χημικός Rosalind Franklin,  γεννημένη το 1920 στο Notting Hill, το 1942 έφερε την τεχνογνωσία της στη φυσική και τη χημεία στο London Coal, όπου ερεύνησε τις ιδιότητες του άνθρακα. Αυτό ήταν κρίσιμο για την πολεμική προσπάθεια, η οποία βασιζόταν σε άνθρακα και άνθρακα για στρατηγικό εξοπλισμό, όπως μάσκες αερίων. Αυτή η έρευνα αποτέλεσε τη βάση της διδακτορικής της διατριβής στο Cambridge. Το 1950 κατά τη διάρκεια της έρευνάς της ανακάλυψε ότι υπήρχαν δύο μορφές DNA και της προσφέρθηκε τριετής υποτροφία για να αναλάβει περαιτέρω έρευνα στο King’s College του Λονδίνου. Εδώ συνήγαγε τις βασικές διαστάσεις των κλώνων του DNA και την πιθανή ελικοειδή δομή. Διαπίστωσε επίσης ότι όταν το DNA εκτίθεται σε υψηλά επίπεδα υγρασίας, η δομή του άλλαξε. Το 1953, ο συνάδελφός της Maurice Wilkins έδειξε στους James Watson και Francis Crick τα δεδομένα ακτίνων Χ που είχε λάβει η Rosalind, επιβεβαιώνοντας την τρισδιάστατη δομή που το ζευγάρι είχε εικασίες για το DNA. Τον Μάρτιο του 1958 η Rosalind πέθανε σε ηλικία 37 ετών από διάφορες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου των ωοθηκών. Το 1962, το Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής απονεμήθηκε στους James Watson, Francis Crick και Maurice Wilkins για την επίλυση της δομής του DNA.

2.Dorothy Crowfoot Hodgkin -Ανακάλυψε τη δομή της ινσουλίνης

Η Dorothy Hodgkin γεννήθηκε το 1910, η μεγαλύτερη από τέσσερις κόρες και το 1920 η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Safolck. Παρακολούθησε μαθήματα σε ένα κρατικό σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όπου μόνο τα αγόρια επιτρεπόταν να σπουδάσουν χημεία, αλλά πάλεψε το σύστημα για να εγγραφεί. Τελικά, έγινε δεκτή στην Οξφόρδη όπου αναγνωρίστηκε ως εξαιρετική φοιτήτρια και απέκτησε άριστα πτυχίο Χημείας το 1932. Πήρε το διδακτορικό της από το Κέμπριτζ το 1936 και ανέλαβε το κομμάτι της έρευνας χαρτογραφώντας την αρχιτεκτονική της χοληστερόλης και εξετάζοντας τη δομή της πενικιλίνης, απαραίτητο για τη δημιουργία μιας συνθετικής εκδοχής του.

Η δουλειά της οδήγησε σε πολλά βιομηχανικά συμβόλαια και, από τη δεκαετία του 1950 και μετά, εστίασε την έρευνά της στη δομή της ινσουλίνης, δημιουργώντας το πρώτο μοντέλο του μορίου της ινσουλίνης. Το 1964, η Dorothy κέρδισε το Νόμπελ Χημείας για «τους προσδιορισμούς της με τεχνικές ακτίνων Χ για τις δομές σημαντικών βιοχημικών ουσιών». Ήταν μόνο η τρίτη γυναίκα που κέρδισε βραβείο Νόμπελ Χημείας μετά τη Marie Curie και την κόρη της  Irène Joliot-Curie και η πέμπτη γυναίκα που κέρδισε βραβείο Νόμπελ επιστήμης. Εξακολουθεί να είναι η μόνη Βρετανίδα που έχει βραβευτεί με Νόμπελ σε οποιαδήποτε από τις τρεις επιστήμες που αναγνωρίζει. Το 1965, η Dorothy ήταν η δεύτερη γυναίκα, μετά τη Florence Nightingale, που διορίστηκε στο Order of Merit από Βρετανό μονάρχη.

3. Katherine Johnson «Hidden Figure» – NASA

H Katherine Johnson, ήταν μια μαθηματικός που εργάστηκε στις πρώτες διαστημικές αποστολές της NASA και απεικονίστηκε από τον Taraji P Henson στην ταινία Hidden Figures. Πέθανε το 2020 σε ηλικία 101 ετών. Ήταν μία από τους  μαθηματικούς «υπολογιστές» που έλυνε εξισώσεις με το χέρι κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων της NASA και εκείνων του προδρόμου της οργανισμού, της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Αεροναυπηγική. Ο Johnson και άλλες μαύρες γυναίκες εργάζονταν αρχικά σε μια φυλετικά διαχωρισμένη μονάδα υπολογιστών στο Χάμπτον της Βιρτζίνια, η οποία δεν διαλύθηκε επίσημα έως ότου η NACA έγινε NASA το 1958. Τα σημάδια υπαγόρευαν ποιες τουαλέτες μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι γυναίκες. Επικεντρώθηκε αρχικά στα αεροπλάνα και σε άλλες έρευνες. Αλλά η δουλειά της στο Ερευνητικό Κέντρο Langley της NASA μετατοπίστηκε τελικά στο Project Mercury, το πρώτο ανθρώπινο διαστημικό πρόγραμμα της χώρας.

«Το γραφείο μας υπολόγισε όλες τις τροχιές (του πυραύλου)», είπε στην εφημερίδα Virginian-Pilot το 2012. «Εσείς πείτε μου πότε και πού θέλετε να πέσει, και θα σας πω πού, πότε και πώς να τον εκτοξεύσετε». Το 1961, η Johnson έκανε ανάλυση τροχιάς για την αποστολή Freedom 7 του Alan Shepard, την πρώτη που μετέφερε έναν Αμερικανό στο διάστημα. Τον επόμενο χρόνο, επαλήθευσε χειροκίνητα τους υπολογισμούς ενός νεοφυούς υπολογιστή της NASA, ενός IBM 7090, ο οποίος σχεδίαζε τη τροχία του John Glenn σε όλο τον πλανήτη. Αυτή και οι συνεργάτες της ήταν σχετικά αφανείς ήρωες του America’sSpace Race. Αλλά το 2015, ο Πρόεδρος Obama απένειμε στην Johnson -τότε 97 ετών- το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας, την υψηλότερη αστική τιμή του έθνους.

4. Cecilia Payne- Gaposchkin- H  αστρονόμος που ανακάλυψε τη σύνθεση των άστρων

Η Payne-Gaposchkin ήταν μια γυναίκα με πολλές πρωτιές: η πρώτη που έλαβε διδακτορικό από το Radcliffe College, η πρώτη που έγινε καθηγήτρια στο Harvard και η πρώτη που ανακάλυψε τη σύνθεση των αστεριών. Η Cecilia Helena Payne ξεκίνησε τη ζωή της στις 10 Μαΐου 1900 στην πόλη Wendover, 40 μίλια βορειοδυτικά του Λονδίνου. Από νωρίς, έδειξε μια αδυσώπητη περιέργεια. Πριν προλάβει να διαβάσει, μπορούσε να σηκώσει το βλέμμα της και να δείξει το Wain του Charles (γνωστό και ως Big Dipper) και το Orion’s Belt.Το δικό της ήταν ένα ανήσυχο μυαλό με ζωηρή φαντασία. Μετά από μια καλοκαιρινή καταιγίδα, παρατήρησε ότι το έδαφος του αγγλικού κήπου της οικογένειας κυματιζόταν σαν την επιφάνεια μιας όμορφης λίμνης. Τρέχοντας έξω για μια πιο προσεκτική ματιά, είδε ότι η βροχή είχε αναδεύσει το χώμα για να αποκαλύψει μια θάλασσα από μαύρους γυμνοσάλιαγκες που στριφογυρίζουν. Έκλαψε πικρά πιστεύοντας ότι ο κόσμος θα μπορούσε να δημιουργήσει κάτι τόσο επαναστατικό.

Αν και την έδιωξαν από το γυμνάσιο στα 17 της, έγινε δεκτή στο απαιτητικό Σχολείο Κοριτσιών του St. Paul στο Λονδίνο. Μετά από ένα φρενήρη χρόνο σπουδών – Νευτώνειες εξισώσεις κίνησης, θερμοδυναμική, αστρονομία – έγινε δεκτή στο Cambridge. Όταν εγγράφηκε το 1919, σπούδασε στο Newnham, ένα από τα δύο κολέγια για γυναίκες. Τήρησε ευσυνείδητα την παράδοση της εποχής: οι άνδρες σπούδαζαν μαθηματικά και οι γυναίκες σπούδασαν βοτανική.

Όλα αυτά άλλαξαν, ωστόσο, μία νύχτα του Δεκεμβρίου όταν ο Arthur Edingthon, ο επικεφαλής του Παρατηρητηρίου του Κέμπριτζ, έδωσε μια διάλεξη στο Trinity Hall του  πανεπιστήμιου αφηγούμενος την πρόσφατη ηλιακή του αποστολή που απέδειξε τη Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν. Η Cecilia ήταν μία από τις τέσσερις γυναίκες στο κοινό. Τελείωσε με τη βοτανική. άλλαξε την ειδικότητά της στη φυσική, με όλη την αστρονομία που μπορούσε να κάνει παράλληλα.  Μετά την αποφοίτησή της, χωρίς προοπτικές για δουλειά αστρονομίας στην Αγγλία, η Σεσίλια εξασφάλισε υποτροφία στο Αστεροσκοπείο του Κολλεγίου του Hervard. Η Cecilia άρχισε αμέσως να θέτει σε λειτουργία την εκπαίδευσή της στο Cavendish Lab. Κοιτάζοντας προς τα κάτω μέσα από τον φακό ενός κοσμηματοπώλη, ήταν σε θέση να κάνει αυτό που προσπάθησαν να κάνουν αιώνες αστρονόμοι κοιτάζοντας ψηλά μέσω τηλεσκοπίων: να καθορίσει από τι είναι φτιαγμένα τα αστέρια. Ήταν η γέννηση της αστροφυσικής.

Και από εκεί ξεκίνησε το πρόβλημα. Προσδιόρισε ότι το υδρογόνο ήταν πολύ πιο διαδεδομένο στο Σύμπαν από ό,τι πίστευε η καθιερωμένη αστρονομική κοινότητα. Σαν ένα εκατομμύριο φορές περισσότερο. Κανείς δεν πίστευε ότι μια μεταπτυχιακή φοιτήτρια θα μπορούσε να κάνει μια τόσο θεμελιώδη ανακάλυψη. Ο κοσμήτορας των Αμερικανών αστρονόμων εκείνη την εποχή ήταν ο Henry Norris Russell, ο επικεφαλής του Αστεροσκοπείου Πρίνστον. έγραψε στη Σεσίλια ότι τα ευρήματά της ήταν «προφανώς αδύνατα». Ως αποτέλεσμα, στο βιβλίο της Stellar Atmospheres, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα αποτελέσματά της «σχεδόν σίγουρα δεν ήταν αληθινά». Στις  21 Ιουνίου 1956: «Το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ ανακοίνωσε σήμερα τον διορισμό της Dr. Cecilia Payne-Gaposchkin ως Καθηγήτρια Αστρονομίας. Είναι η πρώτη γυναίκα που κατέκτησε τη θέση του πλήρους καθηγητή στο Χάρβαρντ μέσω της τακτικής προαγωγής της σχολής».

5.Inge Lehmann -Ανακάλυψε τη σύνθεση του πυρήνα της Γης

Η Inge Lehmann ήταν ένας Δανή σεισμολόγος που ανακάλυψε ότι η Γη έχει έναν συμπαγή εσωτερικό πυρήνα. Μεταξύ 1929 και 1939, συνέκρινε διάφορα σύνολα δεδομένων από σεισμούς για να αποδείξει οριστικά τι βρισκόταν στον πυρήνα της Γης. Στις 17 Ιουνίου 1929, γύρω στις 10:17 τοπική ώρα, ένας σεισμός 7,3 Ρίχτερ έπληξε το νότιο νησί της Νέας Ζηλανδίας. Κύματα από τον σεισμό καταγράφηκαν σε σεισμόμετρα σε όλο τον κόσμο, κυρίως στη Φρανκφούρτη, την Κοπεγχάγη, το Μπακού, το Σβερντλόφσκ και το Ιρκούτσκ.

Η Lehmann ανακάλυψε παραξενιές στα μοτίβα των κυμάτων. Συνειδητοποίησε ότι τα σεισμικά κύματα που έφταναν μεταξύ 104° και 140° περίπου από το επίκεντρο είχαν αλληλεπιδράσει με έναν στερεό εσωτερικό πυρήνα, καταρρίπτοντας την προηγουμένως αποδεκτή πεποίθηση ότι ο πυρήνας της Γης ήταν εντελώς υγρός.

6.Lise Meitner -Συνέβαλε στην ανακάλυψη της πυρηνικής σχάσης

Τη δεκαετία του 1930, η Lise Meitner ήταν ξεχωριστή, όχι μόνο επειδή ήταν μια από τις λίγες γυναίκες που της επιτρεπόταν να εργαστεί στην επιστήμη, αλλά ήταν επίσης η κορυφαία πυρηνική επιστήμονας στη Γερμανία. Αλλά ήταν επίσης εβραϊκής καταγωγής και όταν οι Ναζί ανέβηκαν στην εξουσία το 1938, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα. Αργότερα το ίδιο έτος, ενώ βρισκόταν στη Στοκχόλμη, της είπαν για τα τελευταία αποτελέσματα που είχε λάβει ο συνεργάτης της στη Γερμανία στο έργο του για τη ραδιενεργή διάσπαση του ουρανίου. Συνειδητοποίησε τι δεν κατάλαβε: ότι το ουράνιο υφίστατο πυρηνική σχάση, χωριζόταν στη μέση και απελευθερώνοντας μέρος της τεράστιας πυρηνικής του ενέργειας.

Επτά χρόνια αργότερα, η ίδια διαδικασία πυρηνικής σχάσης στο ουράνιο πυροδοτήθηκε μέσα σε μια βόμβα που ονομάζεται Little Boy, που έπεσε πάνω από την ιαπωνική πόλη της Χιροσίμα. Τα υπόλοιπα, είναι ιστορία. Η Marie Curie κέρδισε δύο βραβεία Νόμπελ για την εργασία της στην πυρηνική φυσική και έχει ένα χημικό στοιχείο που πήρε το όνομά της (κουρίου), αλλά οι ανακαλύψεις της Lise Meitner, οι οποίες ήταν κυριολεκτικά συγκλονιστικές, είναι πολύ λιγότερο γνωστές. Η Lise Meitner δεν κέρδισε ποτέ Νόμπελ, αν και είναι ευρέως αναγνωρισμένο ότι θα έπρεπε να  είχε, αλλά έχει και αυτή το δικό της στοιχείο, το meitnerium. Ήταν, είπε κάποτε ο Albert Ainstein, η Marie Curie της Γερμανίας.

7. Ada Lovelace – Η πρώτη προγραμματιστής υπολογιστών

Μόλις γνωρίσεις την Ada Lovelace (1815-1852) τη ζωή και το έργο της, είναι δύσκολο να μην πάθεις λίγο πολύ εμμονή μαζί της. Ήταν μια πραγματικά αξιόλογη γυναίκα και αναμφισβήτητα μια από τις πιο σημαντικές γυναίκες στην ιστορία της επιστήμης. Γεννήθηκε το 1815, κόρη του Λόρδου Μπάιρον και της Λαίδης Μπάιρον, οι οποίοι ήταν παντρεμένοι για μόλις ένα χρόνο – όταν η Ada μόλις πέντε εβδομάδων Λαίδη Μπάιρον άφησε τον συζύγο της και δεν τον ξαναείδε. Τελικά χώρισαν και ο  Μπάιρον πέθανε το 1824. Η λαίδη Μπάιρον είχε εμμονή με την ιδέα ότι αν δεν εκπαιδεύσει την Ada σωστά, το μυαλό της θα μπορούσε, όπως το αντιλαμβανόταν η Λαίδη Μπάιρον, να καταστραφεί όπως είχε συμβεί στον πατέρα της Λόρδο Μπάιρον.

Η Ada ξεκίνησε να χρησιμοποιήσει τα μαθηματικά ως τη μέθοδο για να εξημερώσει τη φαντασία της, πιστεύοντας ότι αν μπορούσε να κανονίσει η Ada να σπουδάσει μαθηματικά πάνω από όλα, η εξημέρευση της φαντασίας του κοριτσιού θα ήταν επιτυχής.

Η Ada εκπαιδεύτηκε αρχικά από αυτές τις γκουβερνάντες και τους δασκάλους για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα ή για τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, όσο απασχολούνταν από τη Λαίδη Μπάιρον. Τότε, όταν η Ada ήταν μόλις 17 ετών, και το βράδυ της 5ης Ιουνίου 1833, συνάντησε έναν άντρα που θα γινόταν αναμφισβήτητα ο σημαντικότερος φίλος της. Το όνομά του ήταν Charles Babbage. Ήταν 24 χρόνια μεγαλύτερος από αυτήν και πολύ γρήγορα γοητεύτηκε, αφού μίλησε μαζί του, με τα σχέδιά του για την κατασκευή μιας υπολογιστικής μηχανής που ονομάζεται «Difference Engine». Ο σκοπός αυτού, αν και ο Babbage δεν κατάφερε ποτέ να το ολοκληρώσει, ήταν να υπολογίζει αυτόματα τους μαθηματικούς πίνακες χωρίς σφάλμα. Ο Babbage εγκατέλειψε τελικά το Difference Engine υπέρ του Analytical Engine: τον πρώτο ψηφιακό υπολογιστή στον κόσμο, με επεξεργαστή, μνήμη, λειτουργία υποδρομολόγησης και όλα τα άλλα βασικά χαρακτηριστικά ενός σύγχρονου ψηφιακού υπολογιστή. Είναι η δουλειά της Lovelace στην Analytical Engine που την οδήγησε στο να γίνει γνωστή ως η πρώτη προγραμματίστρια υπολογιστών, αν και ο Babbage δεν την είδε ποτέ περισσότερο από μια «διερμηνέα», όπως την αποκαλούσε, της δουλειάς του.

Διάβασε επίσης:

140 χρόνια Coco Chanel- Η γυναίκα πίσω από τον απόλυτο μύθο της μόδας που έγραψε ιστορία

Στις 19 Αυγούστου 1883, η Jeanne DeVolle γέννησε, σε έναν ξενώνα, την Gabrielle Bonheur Chanel, την οποία, μια μέρα, ο κόσμος θα γνώριζε με το ομώνυμο όνομα Coco Chanel. Αν και σήμερα γνωρίζουμε τη Chanel ως ένα εμβληματικό όνομα πολυτελείας, η καταγωγή της σχεδιάστριας προήλθε από μια μελαγχολική και θλιμμένη παιδική ηλικία. Έζησε τον πρόωρο θάνατο της μητέρας της, την εγκατάλειψη από τον πατέρα της Henri-Albert Chanel, -έναν πλανόδιο πωλητή στο επάγγελμα- και χρόνια υπό την επιμέλεια των Αδελφών της Ιερής Καρδιάς, στην Aubazine. Εκεί περιτριγυρίστηκε από γυναίκες ντυμένες μόνο με αυστηρά ρούχα, αυστηρά λευκά και μαύρα, και την αυστηρή αρχιτεκτονική του αβαείου, όμως, κατά ειρωνικό τρόπο, ακριβώς εδώ η Gabrielle άρχισε να γίνεται Chanel: η αντίθεση των αντίθετων χρωμάτων και της αυστηρότητας των γραμμών που τελικά έγιναν το χαρακτηριστικό γνώρισμα των σχεδίων της. 

Σε ηλικία 18 ετών, η Gabrielle Chanel βρέθηκε ελεύθερη να εγκαταλείψει την Aubazine και να αρχίσει να ζει τη ζωή της στην αυγή της νιότης της. Άρχισε να εργάζεται ως πωλήτρια στο κατάστημα Maison Grampayre στο Moulins, ενώ ταυτόχρονα εργαζόταν ως τραγουδίστρια σε ένα καφέ. Σε ένα από τα τραγούδια που την χαρακτηρίζουν «Qui qu’a vu Coco?» φημολογείται ότι πήρε το θρυλικό παρατσούκλι της, Coco. Προχωρώντας μπροστά, τα ίδια καφενεία στο Moulins οδήγησαν στην έκθεσή της και στη γνωριμία της με εξέχοντα στελέχη της μόδας, όπως ο Étienne de Balsan, γιος επιχειρηματιών κλωστοϋφαντουργίας, ο οποίος την προσκάλεσε να μετακομίσει σε ένα κάστρο στο Royallieu. Μετά από μια εξαετή σχέση, ο Étienne έγινε όχι μόνο ερωτικός σύντροφος αλλά και ο πρώτος χρηματοδότης της.

Δες εδώ πόσα χρόνια έχουν περάσει από τη γέννηση της Chanel