Οι πόλεις που βυθίζονται και θα εξαφανιστούν από τον παγκόσμιο χάρτη (και δεν είναι η Βενετία)

Η πόλη της Νέας Υόρκης βυθίζεται σιγά-σιγά με μέσο ρυθμό 1 έως 2 χιλιοστά κάθε χρόνος, λόγω ενός συνδυασμού γεωλογικών και ανθρωπογενών παραγόντων. Πολλές μεγάλες πόλεις έγιναν πόλεις αρχικά επειδή τα λιμάνια τους διευκόλυναν το εμπόριο και τα ταξίδια μέσω θαλάσσης και βρίσκονται κοντά στον ωκεανό.  

Οι παράκτιες πόλεις σε όλο τον κόσμο βυθίζονται -μια γεωλογική διαδικασία που ονομάζεται καθίζηση- και συμβαίνει με ρυθμό που κάνει τους επιστήμονες νευρικούς. Αν αυτά τα κομμάτια γης δεν είχαν σημαντικές πόλεις πάνω τους, είναι πιθανό ότι κανείς δεν θα το πρόσεχε, ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, ότι δεν θα βυθιζόταν καθόλου.

  

Η καθίζηση συμβαίνει για διάφορους λόγους. Συχνά οφείλεται στην εξόρυξη νερού, πετρελαίου, φυσικού αερίου ή ορυκτών από το έδαφος μέσω δραστηριοτήτων όπως η άντληση, το fracking ή η εξόρυξη. Οι σεισμοί μπορούν να προκαλέσουν καθίζηση, καθώς και η διάβρωση, ο σχηματισμός καταβόθρων, η συμπίεση του εδάφους και άλλες γεωλογικές διεργασίες. Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ η κλιματική αλλαγή προκαλεί το λιώσιμο των πάγων στις πολικές περιοχές του πλανήτη, με αποτέλεσμα την αύξηση του όγκου του θαλασσινού νερού στους ωκεανούς. Οι παράκτιες πόλεις δεν κινδυνεύουν μόνο από βυθίσεις, αλλά και από φυσικές καταστροφές όπως οι τυφώνες. 

Οι πόλεις που βυθίζονται 

1. Τζακάρτα, Ινδονησία

Η Τζακάρτα, που βρίσκεται στη βορειοδυτική ακτή του νησιού της Ιάβας, είναι η πρωτεύουσα της Ινδονησίας και η πόλη που βυθίζεται ταχύτερα στον κόσμο – σε ορισμένα μέρη κατακάθεται περίπου 30,5 εκατοστά ανά έτος. Περίπου το 40% της πόλης βρίσκεται κάτω από το επίπεδο της θάλασσας και οι πλημμύρες είναι συχνές, εν μέρει λόγω της ανόδου της θάλασσας της Ιάβας που την περιβάλλει και εν μέρει λόγω των παράνομων γεωτρήσεων. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι μέχρι το 2030, μεγάλο μέρος της Τζακάρτας θα είναι ακατοίκητο. 

Ο Τζόκο Γουιντόντο, μακροχρόνιος πρόεδρος της Ινδονησίας, πρότεινε να μεταφερθεί η πρωτεύουσα σε μια τοποθεσία 1.300 χιλιόμετρα μακριά στο Βόρνεο. Η νέα πόλη θα ονομαστεί Nusantara και η κατασκευή της έχει ήδη ξεκινήσει. 

2. Νέα Υόρκη, ΗΠΑ

Σήμερα οι πέντε συνοικίες της Νέας Υόρκης καλύπτονται από πάνω από ένα εκατομμύριο κτίρια, τα οποία ζυγίζουν περίπου 762 δισεκατομμύρια κιλά. «Το βάρος και η τοπική γεωλογία είναι δευτερεύων παράγοντας στην περίπτωση της Νέας Υόρκης», λέει ο Matt Wei, γεωφυσικός και καθηγητής στη Μεταπτυχιακή Σχολή Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου του Rhode Island. «Ο κυρίαρχος λόγος για τον οποίο βυθίζεται η πόλη είναι η ισοστατική προσαρμογή των παγετώνων». 

Η παγετώδης ισοστατική προσαρμογή είναι μια διαδικασία με την οποία ο φλοιός της Γης προσαρμόζεται ως απάντηση στο λιώσιμο τεράστιων παγετώνων, όπως αυτό που κάλυψε τη Βόρεια Αμερική κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων. Όταν τα στρώματα πάγου συσσωρεύονται στην ξηρά, συμπιέζουν τον φλοιό της Γης κάτω από αυτά. Καθώς οι πάγοι λιώνουν, ο φλοιός επανέρχεται σιγά-σιγά στην αρχική του θέση – σκέψου ένα μαξιλάρι που ανανεώνει το αρχικό του σχήμα αφού σηκωθείς από την καρέκλα στην οποία καθόσουν.

 

Η Νέα Υόρκη βρίσκεται σε μια ενδιαφέρουσα θέση επειδή στην πραγματικότητα βυθίζεται λόγω του γεγονότος ότι η τελευταία εποχή των παγετώνων την έκανε να ανυψωθεί επειδή τα βαρύτερα στρώματα πάγου ήταν στην ενδοχώρα. Τώρα που οι πάγοι έχουν λιώσει, το κέντρο της Βόρειας Αμερικής ανεβαίνει, ενώ οι άκρες βυθίζονται. «Στη Νέα Υόρκη, η μέση βύθιση είναι μεταξύ 1 έως 2 χιλιοστών ανά έτος, συν 3 έως 4 χιλιοστά ανά έτος λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας», λέει ο Wei, ο οποίος είναι συν-συγγραφέας μιας μελέτης του 2023 σχετικά με τη δυσχερή θέση της Νέας Υόρκης.  

3. Χιούστον, Τέξας, ΗΠΑ

Το Χιούστον του Τέξας, που βρίσκεται στον Κόλπο του Μεξικού, βιώνει ταχεία καθίζηση. Χτισμένο στις επίπεδες, χαμηλές εκβολές ενός δέλτα ποταμού, το Χιούστον δεν είχε ποτέ πολύ υψόμετρο, αλλά όπως και η Τζακάρτα, η υπερβολική άντληση υπόγειων υδάτων ήταν ο κύριος ένοχος για τη βύθισή του. «Το Χιούστον επιβράδυνε το πρόβλημα της καθίζησης με τη ρύθμιση του νερού, αλλά εξακολουθεί να έχει μεγάλο πρόβλημα», λέει ο Wei. 

  

Από το 1917, τμήματα της πόλης έχουν βυθιστεί σχεδόν 3 μέτρα, λόγω της αφαίρεσης των υπόγειων υδάτων. Καθώς το νερό αντλείται από τον υδροφόρο ορίζοντα, η λεπτόκοκκη ιλύς στο εσωτερικό του συμπιέζεται, με αποτέλεσμα η επιφάνεια της γης να βυθίζεται. Δεν μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα από τη στιγμή που η ζημιά έχει γίνει – δεν υπάρχει τρόπος να φουσκώσει η λάσπη ξανά καθώς ο υδροφόρος ορίζοντας επαναφορτίζεται. Η μείωση των απολήψεων υπόγειων υδάτων είναι ο μόνος τρόπος να επιβραδυνθεί το πρόβλημα.  

4. Ρότερνταμ, Ολανδία

Η πόλη-λιμάνι του Ρότερνταμ στην Ολλανδία βυθίζεται με ρυθμό περίπου 1,5 εκατοστά ανά έτος, και σε αυτό το σημείο η πόλη βρίσκεται ήδη περίπου 90% κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Αν και οι Ολλανδοί φημίζονται για την προστασία τους από τη θάλασσα με τεχνολογίες όπως φράγματα, αναχώματα, αντλίες και θαλάσσια τείχη, αυτά είναι μόνο βραχυπρόθεσμες λύσεις. Μέρος του προβλήματος έχει να κάνει με τους διάσημους ανεμόμυλους της χώρας. Για αιώνες οι ανεμόμυλοι χρησιμοποιούνταν για την αποστράγγιση των τυρφώνων της χώρας, ενός ειδικού είδους υγροτόπου που δεσμεύει άνθρακα με τη μορφή οργανικής ύλης που σχηματίζει τύρφη. Η αποξήρανση των τυρφώνων προκαλεί καθίζηση με μέγιστο ρυθμό 8 εκατοστά ανά έτος. Σε συνδυασμό με παράγοντες όπως οι θάλασσες που αναμένεται να αυξηθούν κατά 14 έως 47 εκατοστά έως το 2050, μεταξύ άλλων παραγόντων, το μέλλον των πολέων όπως το Ρότερνταμ είναι αβέβαιο.

5.  Βιρτζίνια Μπιτς, Βιρτζίνια, ΗΠΑ.

Η Βιρτζίνια Μπιτς της Βιρτζίνια, στις εκβολές του Κόλπου Τσέζαπικ, είναι η πόλη που βυθίζεται ταχύτερα στην ανατολική ακτή των Η.Π.Α. Οι λόγοι είναι ένας συνδυασμός των δεινών του Χιούστον αναμεμειγμένων με τις δοκιμασίες της Νέας Υόρκης, η ήδη χαμηλού υψομέτρου περιοχή βυθίζεται εξαιτίας του υπερβολικού ζήλου της στην άντληση υπόγειων υδάτων, αναμεμειγμένη με την επανεγκατάσταση της γης που κάποτε καλυπτόταν από ένα αρχαίο στρώμα πάγου. Σε συνδυασμό με την απειλή της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, οι επιστήμονες προβλέπουν ότι το νερό στην παραλία της Βιρτζίνια θα ανέβει πάνω από 60 εκατοστά μέχρι το 2050. 

6. Μπανγκόκ, Ταϊλάνδη

Η πρωτεύουσα της Ταϊλάνδης Μπανγκόκ φιλοξενεί πάνω από 10 εκατομμύρια ανθρώπους, αλλά οι πλημμύρες αποτελούν τεράστιο πρόβλημα. Βρίσκεται στις εκβολές του δέλτα του ποταμού Chao Phraya, η Μπανγκόκ έκανε ιστορικά παραχωρήσεις στη θάλασσα και το ποτάμι – τα κανάλια στους δρόμους της, οι πλωτές αγορές και τα σπίτια πάνω σε πασσάλους ήταν συνηθισμένα αξιοθέατα πριν από 50 χρόνια. Αλλά η σύγχρονη εποχή έχει φέρει το ίδιο είδος ασφαλτοστρωμένων δρόμων και πολυώροφων κτιρίων που συναντά κανείς σε οποιαδήποτε άλλη μεγάλη πόλη του κόσμου. 

Τα βαριά κτίρια της Μπανγκόκ είναι χτισμένα πάνω σε εξαιρετικά συμπιεστό αργιλώδες έδαφος, το οποίο είναι ένας λόγος που βυθίζεται ένας άλλος είναι η υπερβολική άντληση υπόγειων υδάτων. Αν και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι ένας πραγματικός κίνδυνος και σίγουρα μέρος του προβλήματος των πλημμυρών της Μπανγκόκ, μια έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας του 2012 προβλέπει ότι η καθίζηση του εδάφους θα είναι η αιτία σχεδόν του 70% της αύξησης του κόστους των πλημμυρών της πόλης μέχρι το 2050.

7. Βενετία, Ιταλία

Η πιο διάσημη πόλη που βυθίζεται είναι μακράν η Βενετία. Η Βενετία, η οποία φιλοξενεί έναν περίπλοκο ιστό καναλιών, χτίστηκε τον 5ο αιώνα και είχε πάντα να αντιμετωπίσει την Αδριατική Θάλασσα, με τις εξαιρετικές παλίρροιες acqua alta. Οι ιδρυτές της πόλης ήξεραν εν μέρει τι έκαναν όταν έχτισαν την πόλη σε ένα αλμυρό έλος που περιβάλλεται πλήρως από νερό. Αυτό που δεν μπορούσαν να γνωρίζουν ήταν ότι η πόλη βρίσκεται πάνω σε μια τεκτονική πλάκα.

  

Η Βενετία υποχωρεί με ρυθμό 0,2 εκατοστά κάθε χρόνο λόγω της άντλησης υπόγειων υδάτων, ενώ η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει, και τα βαριά κτίριά της συμπιέζουν το υποκείμενο έδαφος εδώ και αιώνες. Αλλά η τεκτονική των πλακών προκαλεί επίσης τη βύθιση της Βενετίας, καθώς και την ελαφρά κλίση της προς τα ανατολικά. Αυτό σημαίνει ότι η δυτική πλευρά της πόλης είναι ψηλότερα από την ανατολική. 

Διάβασε επίσης:

Το νέο αρχιτεκτονικό αξιοθέατο της Νέας Υόρκης είναι βγαλμένο από την εποχή των Flintstones

Η προσθήκη 230.000 τετραγωνικών μέτρων στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Νέα Υόρκη είναι ένα «ποιητικό, χαρούμενο, θεατρικό έργο» δημόσιας αρχιτεκτονικής και μια εξαιρετικά εξελιγμένη οπτική γλυπτικής φαντασίας. Το κτίσμα εξωτερικά είναι ένας βράχος από λευκό-ροζ γρανίτη με παράθυρα σε σχήμα ανοίγματος ενός σπηλαίου. Πέρα όμως από τις μπροστινές πόρτες, ο βράχος αυτός μεταμορφώνεται και γίνεται ένα αίθριο με τη μορφή ενός πανύψηλου φαραγγιού, σε βάθος ενός οικοδομικού τετραγώνου. Για τους αρχιτέκτονες του, την Jeanne Gang και την ομάδα της, ήταν σαφώς ένα στοίχημα και ένα άλμα πίστης, που αντιστρατεύεται τις σημερινές αθώες νόρμες, σχεδόν εκλιπαρώντας για κατηγορίες αρχιτεκτονικής αυταρέσκειας.

Η νέα πτέρυγα διαθέτει ένα εντομολόγιο 5.000 τετραγωνικών μέτρων και ένα θερμοκήπιο πεταλούδων σχεδιασμένο από τον Ralph Applebaum. Πέντε όροφοι αποθηκών θα στεγάσουν περίπου τέσσερα εκατομμύρια επιστημονικά δείγματα, τρεις όροφοι θα είναι με ανοιχτά εκθέματα που είναι ορατά μέσα από ψηλά παράθυρα στις αποθήκες. Το Gilder θα στεγάσει επίσης νέες αίθουσες διδασκαλίας, εργαστήρια και μια βιβλιοθήκη, μαζί με ένα θέατρο σε σχήμα παγοδρομίου χόκεϊ και σχεδόν το ίδιο μεγάλο, για μια υπερσύγχρονη διαδραστική προβολή σχετικά με τη διασύνδεση όλης της ζωής στη γη. Η δημιουργία του μπορεί να άργησε και να ξεπέρασε τον προϋπολογισμό, αλλά η γκαλερί του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας αξίας 465 εκατ. δολαρίων δίνει ένα εκπληκτικό σπίτι στα έντομά του.  

Δες εδώ το νέο αξιοθέατο της Νέας Υόρκης