Στέβια: Είναι ασφαλής ή μήπως σου προκαλεί εθισμό; Τι λένε οι ειδικοί
Η στέβια ήρθε στη ζωή μας τα τελευταία χρόνια με στόχο να αντικαταστήσει τη ζάχαρη ως ένα πιο υγιεινό και φυτικό γλυκαντικό. Τον τελευταίο καιρό όμως τίθεται συχνά το ερώτημα αν είναι ασφαλής για όλους όσους την χρησιμοποιούν.
«Όχι, δεν είναι! Τη χρησιμοποιώ καθημερινά στην πολύ υγιεινή διατροφή μου και είμαι μια χαρά, ευχαριστώ πολύ, η στέβια δεν είναι εθιστική και δεν θα μπορούσε να είναι επιβλαβής». Αυτή είναι η ενστικτώδης απάντησή στην ερώτηση που τέθηκε σε κάποιον που χρησιμοποίει καθημερινά στέβια. Και αν αυτή ήταν η απάντηση, τότε σκέψου το γεγονός ότι οι αντιδράσεις μιλούν πιο δυνατά από τα λόγια.
Αυτός θα μπορούσε να είναι και ένας ορισμός για τον εθισμό στα τρόφιμα και πιστεύουμε ότι οι περισσότεροι θα συμφωνούσαν με αυτόν: αν υπάρχει ένα τρόφιμο το οποίο καταναλώνεις καθημερινά και το αποζητάς απεγνωσμένα όταν δεν παίρνεις την ημερήσια δόση σου, τότε αυτό είναι ένα τρόφιμο στο οποίο είσαι εθισμένη.
Αν, σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό, είσαι εθισμένη στη στέβια, μπορεί να σκεφτείς ότι δεν είναι ένας κακός εθισμός. Εξάλλου, η στέβια είναι ένα ακίνδυνο και χωρίς θερμίδες φυτικό εκχύλισμα. Το όποιο μπορείς να το θεωρήσεις ευεργετικό για την υγεία σου, επειδή σε υποστηρίζει στην αποφυγή της ζάχαρης.
Σύμφωνα με την έρευνα από το βιβλίο The Stevia Deception (Η απάτη της Στέβιας) του φυσιοπαθολόγου Dr. Bruce Fife, ο γιάτρος εξηγεί ότι έχει δει ασθενείς να αλλάζουν τον εθισμό τους στη ζάχαρη σε εθισμό στη στέβια. Θεωρεί ότι ο εθισμός στη ζάχαρη είναι γλυκός εθισμός, επειδή απλά μεταφέρεται από τη ζάχαρη σε άλλα γλυκαντικά. Το προσφέρει αυτό ως ανέκδοτο, το οποίο αργότερα υποστηρίζεται με ενδελεχή έρευνα, αλλά είναι πολύ διορατικό να ξεκινάει με αυτή την παρατήρηση. Είναι πολύ λίγοι οι άνθρωποι που, αφού εξαλείψουν τη ζάχαρη από την καθημερινότητα τους, μεταφέρουν την επιθυμία τους για γλυκό στη στέβια.
«Τον πρώτο μου χρόνο στη διατροφή χωρίς σιτηρά, είχα μια δύσκολη σχέση με τους υδατάνθρακες και τη ζάχαρη. Δεν πιστεύω ότι έκανα «λάθη» σε ό,τι έτρωγα, απλά έπρεπε να βιώσω πώς να τροφοδοτώ καλύτερα το σώμα μου. Αρχικά έκανα μία διατροφή πάρα πολύ χαμηλή σε υδατάνθρακες, εγκαταλείποντας τα δημητριακά και «πηδώντας στο άρμα» της αντι-candida. Χωρίς φυσικά σάκχαρα από φρούτα ή αμυλούχα λαχανικά, το σώμα μου έγινε εξαιρετικά κουρασμένο και αδύναμο. Ήμουν ένα συναισθηματικό ράκος και κυριολεκτικά δεν μπορούσα να χειριστώ το χυμένο γάλα. Και μετά υπήρχαν και οι ζαλάδες. Κάθε φορά που σηκωνόμουν όρθια ή προσπαθούσα να ανέβω τις σκάλες, ζαλιζόμουν υπερβολικά και η όρασή μου θόλωνε.
Πάλευα για δύο εβδομάδες και έβλεπα την επιθυμία μου για ζάχαρη να εκτοξεύεται στα ύψη. Και έτσι αντιμετώπισα το πρόβλημα με άφθονες ποσότητες στέβιας. Δεν μπορούσα να περάσω ούτε μια μέρα χωρίς ένα ρόφημα με γλυκαντικό στέβια ή κάποιο τρομακτικό παρασκεύασμα χαμηλών υδατανθράκων από πουτίγκα κουνουπιδιού γλυκανμένη με στέβια. Τελικά, πήγα στη βέλτιστη πρόσληψη υδατανθράκων χωρίς να μετράω υδατάνθρακες, επειδή δεν θέλω να ζω τη ζωή μου μετρώντας γραμμάρια μακροθρεπτικών συστατικών.
Όταν επανέφερα μια βέλτιστη ποσότητα υδατανθράκων στη διατροφή μου, συνέπεσε με την ανάγνωση μιας ανάρτησης σε blog από έναν διατροφολόγο που πρότεινε ότι ο οργανισμός ανταποκρίνεται στη στέβια με τον ίδιο τρόπο που ανταποκρίνεται στη ζάχαρη: με απελευθέρωση ινσουλίνης. Δεν χρειαζόμουν περισσότερη πειθώ – μου φαινόταν απολύτως λογικό. Εξήγησε γιατί ένιωθα εθισμένη στη στέβια με τον ίδιο τρόπο που ένιωθα εθισμένη στη ζάχαρη. Αμέσως εγκατέλειψα τη στέβια και τη δυσάρεστη επίγευσή της». Αυτή ήταν η αφήγηση ενός ασθενή του Dr. Bruce Fife, που μίλησε για τον δικό του εθισμό με την στέβια.
Η εξέλιξη σε μέσα σε μια στιγμή
Όταν πρόκειται για την αξιολόγηση των ιδιοτήτων ασφάλειας και υγείας των τροφίμων, το καλύτερο θα ήταν να εμπιστευόμαστε περισσότερο τη σοφία της ανθρώπινης εξέλιξης.
Το ανθρώπινο σώμα εξελίχθηκε επί χιλιετίες ώστε να έχει μια συγκεκριμένη βιολογική αντίδραση όταν η γλώσσα μας ανιχνεύει τη γλυκύτητα. Μέχρι πριν από 60 χρόνια -μία στιγμή στη διάρκεια της ανθρώπινης εξέλιξης – μια γλυκιά γεύση σήμαινε πάντα ζάχαρη. Το ανθρώπινο σώμα προσαρμόστηκε ώστε να χρησιμοποιεί αυτή τη ζάχαρη για ενέργεια. Όταν γευόμαστε τη γλυκύτητα, το πάγκρεας απελευθερώνει ινσουλίνη για να προετοιμαστεί για τη γλυκόζη -σάκχαρο στο αίμα- που σύντομα θα απορροφηθεί από την τροφή και θα απελευθερωθεί στην κυκλοφορία του αίματος. Η ινσουλίνη μεταφέρει τη γλυκόζη στα κύτταρα, επιτρέποντας στα κύτταρά μας να χρησιμοποιήσουν τη γλυκόζη για ενέργεια.
Γνωρίζουμε, από επιστημονικές μελέτες, ότι ο εξελικτικός μας προγραμματισμός τίθεται σε λειτουργία όταν τρώμε στέβια -ή ερυθριτόλη ή ξυλιτόλη ή οποιοδήποτε άλλο γλυκαντικό χωρίς ζάχαρη-. Ως απάντηση στη γλυκύτητα της στέβιας, το σώμα εξακολουθεί να απελευθερώνει ινσουλίνη για να προετοιμαστεί για τη ζάχαρη. Χωρίς την εισερχόμενη ζάχαρη, η ινσουλίνη τραβάει υπερβολική ποσότητα γλυκόζης που βρίσκεται ήδη στην κυκλοφορία του αίματος στα κύτταρά μας. Αυτό φέρνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα πολύ χαμηλά.
Το αποτέλεσμα; Υπερφαγία και λιγούρες για ζάχαρη. Ο Dr.Fife εξηγεί: «όταν οι αναμενόμενες θερμίδες δεν προέρχονται από τα τεχνητά ζαχαρούχα τρόφιμα, το αίσθημα της πείνας εντείνεται, γεγονός που προωθεί την υπερκατανάλωση τροφής για να αντισταθμίσει τις θερμίδες που λείπουν». Ο Dr. Fife το βλέπει ξανά και ξανά: όσοι τρώνε στέβια αντί για ζάχαρη πεινάνε περισσότερο μετά τα γεύματα και βιώνουν έντονη λαχτάρα. Τα κύτταρα στο σώμα τους προσπαθούν ενστικτωδώς να πάρουν τη ζάχαρη που περίμεναν.
Είναι η στέβια ασφαλής; Η έρευνα απαντα:
Η έρευνα δείχνει ότι η στέβια, καθώς και άλλα γλυκαντικά χωρίς ζάχαρη, όπως η ασπαρτάμη, προκαλούν πτώση του σακχάρου στο αίμα και απελευθέρωση ινσουλίνης όταν λαμβάνονται από το στόμα, επειδή ενεργοποιούνται οι υποδοχείς της γλυκιάς γεύσης στη γλώσσα.
Σε πολυάριθμες μελέτες, το εκχύλισμα στέβια δεν προκαλεί απελευθέρωση ινσουλίνης όταν λαμβάνεται σε κάψουλες. Αυτό υποδηλώνει ότι είναι η γλυκιά γεύση και όχι η πραγματική στέβια που προκαλεί μια προβληματική αντίδραση του σακχάρου στο αίμα.
Οι αρουραίοι που έλαβαν νερό με γλυκαντικό στέβια πήραν περισσότερο βάρος από τους αρουραίους που έλαβαν νερό με γλυκαντικό γλυκόζης. Αυτό υποδηλώνει ότι οι αρουραίοι υπερφαγίασαν για να αντισταθμίσουν τις επιδράσεις της στέβιας που προκαλούν πείνα.
Μελέτες σε ανθρώπους και ζώα δείχνουν ότι τα μη θερμιδικά γλυκαντικά διεγείρουν την όρεξη και ενθαρρύνουν την υπερκατανάλωση τροφής περισσότερο από τη ζάχαρη.
Αυτές είναι μόνο μερικές μελέτες σχετικά με τις μεταβολικές επιδράσεις της στέβιας. Οι άλλες έρευνες για τη στέβια δείχνουν ότι, ιδιαίτερα στην εκχυλισμένη μορφή της, μπορεί να διαταράξει τις θυρεοειδικές ορμόνες και τη γονιμότητα.
Ενίσχυσε τη διατροφή με φυσικό τρόπο
Ο Dr. Fife ολοκληρώνει το βιβλίο με αυτή την απλή συνταγή διατροφής:
«Αν θέλεις να έχεις επιτυχία στην απώλεια του υπερβολικού βάρους, στη διαχείριση του σακχάρου στο αίμα και στη βελτίωση της συνολικής σου υγείας, επίλεξε μια διατροφή που βασίζεται σε ολόκληρες, φυσικές τροφές. Μια δίαιτα που βασίζεται στη φυσική γλυκύτητα των φρέσκων τροφίμων, χωρίς ζάχαρη και χωρίς υποκατάστατα ζάχαρης, που θα σε απαλλάξει από τα δεσμά του εθισμού στα γλυκά, αλλά θα σου επιτρέψει να απολαμβάνεις ικανοποιητικά, νόστιμα γεύματα». Προσπάθησε να τρως τα τελευταία χρόνια. Μπορείς να απολαμβάνεις περιστασιακές λιχουδιές, όπως τα αρτοσκευάσματα χωρίς σιτηρά ή ακόμη και το παγωτό με ζάχαρη.
Βήματα για να έχεις μια υγιή σχέση με τη ζάχαρη
- Να τρως υγιεινά λιπαρά σε κάθε γεύμα, για να σου παρέχουν διαρκή ενέργεια και να επιβραδύνουν την απορρόφηση της γλυκόζης -ζάχαρης- στην κυκλοφορία του αίματός. Αυτό βοηθά στο να διατηρηθούν σταθερά τα επίπεδα ενέργειας, αντί να κάνεις βόλτες στο τρενάκι του σακχάρου στο αίμα.
- Να έχεις πάντα στο χέρι μερικές καραμέλες βουτύρου χωρίς ζάχαρη που εξισορροπούν το σάκχαρο στο αίμα. Αυτά έχουν μόλις μερικά γραμμάρια ζάχαρης από το ακατέργαστο μέλι, αλλά είναι γεμάτα με λιποδιαλυτές βιταμίνες και χορταστικά λιπαρά για να προσφέρουν αμέσως κορεσμό και ενέργεια που καίει για μεγάλο χρονικό διάστημα.
